Dari kaca mata: Drama Melayu yang melayukan?

 Muhammad Yazid Rosly (yazidrosly_my@yahoo.com)

Umum mengetahui, televisyen merupakan wadah terbaik dalam menyampaikan maklumat kepada masyarakat. Umum juga ternyata tahu, televisyen juga menjadi sumber buat masyarakat dalam mendapatkan hiburan dalam bentuk paling mudah dan percuma.

Kisah kewujudan drama Melayu di televisyen pada awal tahun 70-an ternyata telah mencambahkan lagi sisi baru buat industri hiburan tanah air. Jika dulu, pawagam menjadi sumber bagi mendapatkan hiburan, kini masyarakat telah mempunyai pilihan dengan wujudnya televisyen.

Namun, umum juga pasti sedar akan tanggapan kebiasaan masyarakat hari ini apabila memperkatakan berkenaan drama Melayu. Bila disebut sahaja drama Melayu, maka yang terlintas di fikiran kebanyakan orang adalah satu kebosanan dan munculnya rasa kebosanan. Drama Melayu diibaratkan suatu hiburan televisyen yang membosankan. Maka wujudlah persoalan mencari jawapan terhadap pandangan masyarakat ini, apakah yang menyebabkan drama Melayu dipandang sebegitu?

Industri hiburan drama televisyen menjana pendapatan yang cukup tinggi hakikatnya. Kewujudan industri pembikinan drama televisyen inilah, yang membantu pembikin filem negara menyuburkan kembali industri perfileman negara. Kreativiti pembikin filem yang dilihat merudum selepas era P. Ramlee, dilihat telah berjaya dipulihkan sedikit demi sedikit apabila wujudnya rancangan-rancangan hiburan di televisyen.

Namun, di sebalik kepentingan itu, hakikatnya industri drama Melayu dikatakan mempunyai banyak kelemahan, dan jika dilihat sehingga ke hari ini, drama-drama Melayu yang ditayangkan di televisyen dikatakan masih lagi berada dalam kelayuan dan kelesuan.

"Kreativiti pembikin filem yang dilihat merudum selepas era P. Ramlee, dilihat telah berjaya dipulihkan sedikit demi sedikit apabila wujudnya rancangan-rancangan hiburan di televisyen"

Benar, bila dilihat drama Melayu, semua pasti akan bersetuju dengan hakikat yang tak dapat disangkal. Ciri-ciri drama Melayu inilah yang mewujudkan kebosanan dan perasaan layu ketika menontonnya.

Kualiti skrip bagi kebanyakan drama Melayu amatlah mengecewakan. Kebanyakan skrip yang dihasilkan dilihat seolah-olah seperti sekadar hanya untuk mengaut keuntungan sahaja. Aspek ketelitian dan kualiti itu dipandang sepi. Jalan cerita dalam skrip terlalu stereotaip. Malah, bila dipersembahkan dalam bentuk drama televisyen, penonton boleh meneka jalan cerita dan boleh membuat telahan yang tepat bagi kesudahan jalan ceritanya.

Kelemahan penghasilan skrip juga dapat dilihat menerusi dialog pelakonnya. Kebanyakan dialog drama Melayu dilihat meleret-leret sehingga menyebabkan penonton merasakan kebosanan ketika menonton drama tersebut. Malah kualiti dialog juga dilihat agak rendah apabila penggunaan ayat-ayat stereotaip senantiasa digunakan dalam drama Melayu.

Drama bersiri Gemilang membawa tema perjuangan guru

Sebagai contoh, setiap kali watak jahat meminta maaf kepada watak baik di dalam drama, akan kelihatan dengan mudah watak baik itu memaafkan watak jahat tersebut dengan lafat ayat, “Saya dah lama maafkan kamu”

Mengapa begitu mudah menghasilkan skrip begini? Bukankah lebih menarik jika watak baik itu dibiarkan sahaja membisu tanpa berkata apa-apa? Rumitkan lagi keadaan dengan mewujudkan watak yang lambat memberikan maaf, dan bukan watak yang terlalu sempurna dengan mudah memaafkan orang lain. Kelainan harus dicipta, supaya kebosanan tidak tercetus.

Drama Melayu juga terkenal dengan babak makan dan babak telefon yang senantiasa menguasai jalan cerita. Lihatlah mana-mana drama Melayu, pasti akan ada babak makan di restoran atau di kedai mamak, dan di restoran dan kedai mamak itulah, perbualan meleret-leret berlaku. Malah, kadang kala babak makan di rumah juga kelihatan seolah-olah tidak logik. Bayangkan, bersarapan hanya tiga orang, tapi hidangan ibarat hendak disediakan buat 10 orang untuk makan. Makanan disusun begitu banyak untuk sarapan, dengan segala macam jenis kuih ditambah pula dengan nasi lemak, bihun goreng dan roti bakar. Namun dalam babak tersebut, hanya tiga orang pelakon melakonkan babak bersarapan.

Melihat pada sudut mutu lakonan pula, memang tidak dapat dinafikan bahawa drama Melayu mempunyai pelakon yang tinggi mutu lakonannya. Pelakon seperti Nurkhiriah, Tiz Zakiah, Kartina Aziz, Zamarul Hisyam, Jalaluddin Hassan, Jalil Hamid, Rosyam Nor dan beberapa lagi pelakon terkenal sememangnya kelihatan begitu hidup. Harus diakui, dek lakonan mantap pelakon-pelakon berkualiti inilah yang menyelamatkan kebanyakan kekurangan aspek lain dalam drama Melayu.

"Bayangkan, bersarapan hanya tiga orang, tapi hidangan ibarat hendak disediakan buat 10 orang untuk makan."

 

Namun, drama Melayu kini seolah-olah mengikut budaya yang tidak begitu menguntungkan apabila mula memilih pelakon-pelakon baru berdasarkan paras rupa sahaja. Maka, inilah yang melahirkan pelakon seperti Rozita Che Wan, Faridah (pelakon Epilog Syurga Cinta), Siti Saleha, atau mungkin juga pelakon lelaki seperti Shah Jazlee dan Fahrin Ahmad. Lakonan kebanyakan dari mereka ini agak kaku dan masih lagi kekurangan dari pelbagai aspek. Mungkin mereka masih lagi baru dalam dunia lakonan, namun mereka ini harus sedar bahawa mereka perlu meningkatkan mutu lakonan mereka.

Penerbit drama Melayu juga dilihat senantiasa mengamalkan budaya ikut mengikut penerbit lain. Maka tidak hairanlah wujudnya penghasilan drama mengikut musim. Satu masa dahulu, drama komedi mendominasi di televisyen. Tidak lama kemudian, drama berbentuk koporat menguasai drama Melayu. Tidak lama selepas itu, drama berbentuk seram menjadi pilihan penerbit-penerbit drama Melayu. Terbaru, drama berbentuk keagamaan mula banyak diketengahkan oleh penghasil drama Melayu.

Satu masa dahulu, drama Sephia telah menarik perhatian ramai pihak. Drama berbentuk koporat disulami dengan percintaan ini ternyata memberi impak kepada penonton. Selepas drama ini, pelbagai siri drama dihasilkan oleh penerbit lain seperti drama Rindu Semakin Jauh,  dan beberapa drama lain.

Kejayaan drama Susuk, drama seram bersiri pertama yang ditayangkan di televisyen telah menyebabkan ramai pengkarya mula fokus untuk menghasilkan pelbagai drama seram. Drama ini mendapat tempat di hati penonton kerana kelainan jalan ceritanya dan mengakibatkan pelbagai lagi siri drama seram dihasilkan kemudian. 

Nur Kasih pencetus fenomena

Kemunculan drama Nur Kasih yang bertemakan keagamaan ternyata memberikan impak terbesar dalam industri drama Melayu. Dengan jumlah penonton mencecah 19 juta penonton, maka impaknya menyebabkan penerbit lain menerbitkan banyak lagi drama berunsurkan keagamaan.

Maka muncullah drama seperti Ustaz Amirul, Makbul dan pelbagai lagi drama Melayu yang mempunyai tema yang sama. Hakikatnya, budaya ikut mengikut inilah yang akhirnya telah mewujudkan kebosanan terhadap penonton.

Namun harus diakui, masih terdapat lagi drama Melayu yang berkualiti berjaya dihasilkan. Lihat sahaja kehebatan drama Nur Kasih, yang menjadi contoh sebagai drama Melayu yang paling mengkagumkan. Setiap aspek, baik mutu lakonan, sinematografi, dan jalan cerita, di samping muzik latarnya seiring dan sekata mengindahkan drama ini.

Drama Makbul di TV2 setiap hari Khamis, 9.00 malam

Drama Gemilang juga wajar dijadikan contoh sebagai drama berkualti. Drama mengisahkan perjuangan guru yang membuka sekolah persendirian pada era 70-an bolehlah dikatakan sangat unik. Begitu juga dengan drama Makbul yang ditayangkan di TV2. Dengan kebanyakkannya  menggunakan pelakon-pelakon baru, drama ini agak unik apabila mengangkat tema berkaitan doa yang menjadi amalan masyarakat Melayu.

Tidak dilupakan juga drama sitkom seperti Puteri, Kisah Kaisara, Dunia Anita, dan Mat Dom Teksi serta beberapa drama sitkom Melayu yang lain. Sitkom-sitkom ini adalah contoh terbaik sebagai hiburan berkualiti kepada masyarakat yang mempunyai isi dan mesej tersirat kepada masyarakat.

Sitkom Puteri, contoh drama sitkom berkualiti yang wajar menjadi contoh pembikin drama lain

Memang harus diakui, dalam kemajuan dan kepesatan perkembangan industri hiburan, industri drama Melayu dilihat semakin berkembang pesat. Buktinya, jumlah drama Melayu yang ditayangkan di televisyen semakin meningkat. Namun, peningkatan ini masih belum selari dengan peningkatan kualitinya. Maka, seharusnya penerbit drama Melayu perlu memikirkan jalan penyelesaian bagi meningkatkan kualiti drama Melayu yang dihasilkan. Bukan tidak ada drama Melayu yang berkualiti, namun jumlah drama yang berkualiti itu sangatlah sedikit.

Akan tetapi, terdapat seperkara kelebihan dalam drama Melayu di negara ini yang harus dibanggakan. Kebanyakan pelakon drama Melayu mempunyai kualiti yang sangat membanggakan dengan mempamerkan mutu lakonan yang mantap. Benar, kualiti pelakon yang ada pada pelakon di Malaysia jauh lebih baik berbanding kualiti pelakon Indonesia. Kebanyakan pelakon di Indonesia kebanyakannya hanya bersandar pada paras rupa, namun bila berlakon kaku ibarat patung yang menjadi perhiasan.

Kita punyai kualiti lakonan, maka kini langkah yang harus dilakukan ialah meningkatkan kualiti drama Melayu yang dihasilkan. Skrip, lakonan pelakon dan sinematografi beserta muzik latar, jika kesemua elemen ini sempurna, maka akan lahirlah drama Melayu yang berkualiti.

*Penulis merupakan pelajar jurusan TESL di Universiti Pendidikan Sultan Idris dan aktif dalam bidang penulisan. Kebanyakan hasil tulisannya dipaparkan menerusi blognya:

www.yazidrosly-mydablog.blogspot.com